Bạn đang vật lộn với phần IELTS Listening vì âm thanh cứ lúc rõ lúc không,  hay giọng điệu của người nói quá khó hiểu?  Đừng lo lắng,  bạn không hề đơn độc đâu!  Nhiều học viên gặp phải vấn đề này,  nhưng may mắn là có những cách hiệu quả  để cải thiện đáng kể khả năng nghe hiểu của mình.  Trong bài viết này,  chúng ta sẽ cùng nhau 'gỡ rối' những khó khăn thường gặp,  từ đó  nâng cao điểm số IELTS Listening của bạn.

Tại sao âm thanh  và giọng điệu lại là 'kẻ thù' của người học IELTS Listening?

Phần thi IELTS Listening được thiết kế để kiểm tra khả năng hiểu nhiều loại âm thanh và giọng điệu khác nhau,  giống như trong đời thực.  Điều này có nghĩa là bạn sẽ nghe thấy:

Nhiều giọng địa phương (Accents): Không chỉ giọng Anh chuẩn (Received Pronunciation - RP),  bạn còn có thể nghe  giọng  Úc,  Mỹ,  Canada,  New Zealand,  thậm chí  là giọng Scotland hay Ireland.  Mỗi giọng có cách phát âm,  ngữ điệu và đôi khi là cách dùng từ hơi khác biệt.
Tốc độ nói đa dạng: Người nói có thể nói nhanh,  chậm,  ngập ngừng,  hoặc lặp lại ý.  Tốc độ này thường thay đổi trong cùng một đoạn  hội thoại.
Âm thanh nền và tạp âm: Đôi khi,  các  đoạn ghi âm có thể chứa tiếng xe cộ,  tiếng người nói chuyện xung quanh,  hoặc tiếng nhạc nhỏ.  Điều này mô phỏng môi trường thực tế nhưng lại là thách  thức lớn cho người nghe.
Từ vựng và cấu  trúc phức tạp: Bên cạnh yếu tố âm thanh,  việc hiểu đúng từ vựng chuyên ngành hay  cấu trúc câu phức tạp cũng là  một rào cản.

Chính những yếu tố này khiến nhiều người học,  dù có vốn từ vựng và ngữ pháp tốt,  vẫn  gặp khó khăn trong bài thi Listening.  Tôi  nhớ có một học viên tên là An,  bạn ấy học tiếng Anh rất chăm chỉ,  từ vựng và ngữ  pháp đều ở mức khá.  Tuy nhiên,  mỗi lần làm bài Listening thử,  An đều than thở:  'Em nghe được hết các từ riêng lẻ,  nhưng ghép lại thì em không hiểu gì cả,  nhất là khi họ nói nhanh hoặc dùng giọng Úc.' An đã từng  làm bài thi thử và chỉ đạt 5.5 cho Listening,  dù các kỹ  năng khác đều trên 6.5.

Kinh  nghiệm  "xương máu" từ giáo viên và người  đi trước

Dựa trên kinh nghiệm giảng dạy và tiếp xúc với hàng trăm học viên,  tôi đúc kết được một số bí kíp "nhỏ mà có võ" giúp bạn chinh  phục vấn đề này.

1.  Làm quen với "bản đồ âm thanh" đa dạng

Bạn không thể đối phó với thứ mà bạn chưa  từng nghe.  Hãy chủ động tiếp xúc với các loại giọng khác nhau càng  nhiều càng tốt.

Xem phim,  nghe nhạc,  podcast: Chọn  những bộ phim,  chương trình TV,  podcast có nhiều giọng địa phương khác nhau.  Đừng chỉ xem phim Mỹ  hay Anh.  Hãy thử phim Úc ("Neighbours" - dù hơi "drama" nhưng giọng Úc rất rõ),  phim Canada,  hoặc các podcast  của người New Zealand.
Tận dụng nguồn tài liệu chính thức: Trang web của IELTS (ielts.org),  Cambridge English,  British Council đều có các bài nghe mẫu với nhiều giọng khác nhau.  Hãy nghe đi nghe lại,  cố gắng chép lại những gì bạn nghe  được (dictation).
Ứng dụng luyện tập: Có nhiều ứng dụng như "ELSA Speak" giúp bạn luyện phát âm và nhận diện các âm khó.  Mặc  dù tập trung vào speaking,  việc luyện phát âm chuẩn giúp bạn nhận diện  âm thanh tốt hơn khi nghe.

Case Study:  Minh's Transformation

Minh,  một học viên khác của tôi,  ban đầu gặp khó khăn với giọng Úc và các âm 'r' cuối từ.  Sau khi tôi khuyên bạn ấy dành 30 phút mỗi ngày xem các video du lịch của kênh "Australia Path" trên YouTube (chủ yếu là giọng Úc bản xứ) và nghe podcast "Stuff You Should Know" (đa dạng giọng,  chủ yếu Mỹ/Anh nhưng có nhiều khách  mời quốc tế),  chỉ sau 2 tháng,  khả năng nhận diện giọng và âm của Minh cải thiện rõ rệt.  Điểm Listening của bạn ấy  đã tăng từ 6.0 lên 7.5 trong kỳ thi thật.

2.  Chiến thuật "Nghe  có chủ đích"

Thay vì chỉ nghe thụ động,  hãy học cách nghe chủ  động,  tập trung vào những gì bạn cần.

Đọc  trước câu hỏi: Đây là kỹ năng CỰC KỲ quan trọng.  Trước mỗi phần nghe,  bạn có thời gian để đọc lướt qua các câu hỏi.  Gạch chân từ khóa (tên riêng,  địa điểm,  số,  ngày tháng,  động từ chính).  Điều này giúp bạn "biết mình cần tìm gì" và định hướng tai mình nghe theo thông tin đó.
Dự đoán thông tin: Dựa vào câu hỏi và từ khóa,  hãy thử đoán xem thông tin sắp nghe là gì.  Ví dụ,  nếu câu hỏi là "What is the student's main problem?",  bạn có thể dự đoán đáp án sẽ là một vấn đề về học tập,  tài chính,  sức khỏe,  v.v.
Tập trung vào từ nối và tín  hiệu: Người nói thường dùng các từ nối như "however",  "but",  "although" để chỉ sự thay  đổi ý,  "firstly",  "secondly" để  liệt kê,  "in conclusion" để tóm tắt.  Hãy luyện tai để nhận diện những tín hiệu này.
Đừng quá ám ảnh với việc không hiểu 100%: Bạn không cần phải hiểu từng từ một.  IELTS Listening kiểm tra khả năng hiểu  ý chính và thông tin cụ  thể.  Nếu bỏ lỡ một  từ,  đừng hoảng loạn,  hãy tập trung vào câu tiếp theo.

Ví dụ thực tế: Trong Section 2 của bài thi IELTS Listening,  bạn thường nghe một người độc thoại giới thiệu về  một địa điểm hoặc dịch vụ.  Giả sử câu hỏi là "What time does the museum close on Saturdays?".  Bạn sẽ gạch chân "museum",  "close",  "Saturdays".  Khi nghe,  bạn sẽ tập trung vào những từ chỉ thời gian liên quan đến ngày thứ Bảy và hành động "đóng cửa".  Người nói có thể nói:  "We are open from 9 AM to 5 PM on weekdays,  but on Saturdays,  our closing time is a  bit earlier,  at 4 PM." Bạn chỉ cần nghe thấy "Saturdays" và "4 PM" là đủ.

3.  Luyện tập với các dạng bài cụ thể

Mỗi dạng bài trong IELTS Listening có những "mẹo" xử lý riêng.

Điền từ (Gap Filling):
- Độ dài từ: Thường có gợi ý  về số lượng từ  được phép điền (e.g.,  "NO MORE THAN TWO WORDS AND/OR A NUMBER").  Hãy chú ý điều này.
- Loại từ: Dựa vào ngữ pháp của câu,  bạn có thể đoán xem chỗ trống cần điền là danh từ,  động từ,  tính từ hay trạng từ.
- Lỗi  sai phổ biến: Sai  chính tả,  viết sai số,  điền quá số lượng từ cho phép.
Chọn lựa (Multiple Choice):
- Đọc kỹ cả câu hỏi và các lựa chọn: Các lựa chọn thường chứa thông tin gây nhiễu (distractors) được đề cập trong bài nghe nhưng không phải là đáp án đúng.
- Nghe để xác nhận: Đừng chọn đáp án chỉ dựa trên việc bạn nghe thấy một từ giống trong lựa chọn.  Hãy nghe để xác nhận ý nghĩa của cả câu.
Nối thông  tin (Matching):    
- Đọc kỹ cả hai cột: Cột bên  trái (thường là các đối tượng) và cột bên phải (thường là các đặc điểm,  mô tả).
- Nghe theo cặp: Người nói có thể không nói theo thứ tự.  Hãy cố gắng nghe và nối thông tin ngay khi bạn nhận  ra.

Bài tập nhỏ cho bạn: Hãy thử tìm một bài nghe mẫu IELTS Listening (ví dụ trên trang Cambridge English) và tập trung vào Section 1.  Sau khi nghe lần đầu,  hãy xem lại câu hỏi và đáp án.  Nếu sai,  hãy nghe lại đoạn đó và cố gắng xác định *tại sao* bạn sai.  Có phải do bạn không nghe rõ từ khóa?  Có phải bạn bị phân tâm bởi thông tin khác?  Hay bạn đã hiểu sai ý của người nói?

Những sai lầm "chết người" và cách tránh

Nhiều học viên mắc phải những lỗi sai rất đáng tiếc,  khiến điểm số bị kéo xuống:

Sai chính tả: IELTS Listening yêu cầu bạn viết đúng  chính tả.  Một chữ 's' hay 'e' bị thiếu cũng có  thể khiến bạn mất điểm.  Luôn rà soát  lại chính tả sau khi hoàn thành bài thi.
Bỏ trống câu trả lời: Đừng bao giờ bỏ trống!  Nếu bạn không chắc chắn,  hãy  đoán.  Đôi khi may mắn  sẽ mỉm cười.  Hơn nữa,  trong IELTS Listening,  bạn không bị trừ điểm cho câu trả lời  sai.
Nghe quá nhiều chi tiết nhỏ: Như đã nói,  tập trung vào  từ khóa và ý chính.  Đừng để bị cuốn vào việc cố gắng hiểu mọi từ.
Không tận dụng thời gian: Thời gian chuyển đổi giữa các phần và thời gian  cuối bài thi là vàng.  Hãy dùng nó để đọc trước câu hỏi cho phần tiếp theo hoặc kiểm tra lại đáp án.
Quá tự tin vào khả năng nghe tiếng Anh "tự nhiên": Tiếng Anh trong phim  ảnh,  đời thường thường có nhiều từ lóng,  nói  tắt,  ngữ pháp không chuẩn mực.  IELTS Listening sử dụng ngôn ngữ trang trọng hơn một chút,  dù vẫn  đa dạng giọng điệu.  Hãy luyện tập với tài  liệu học thuật và bán-học thuật.

Tôi từng có một học viên tên là Linh.  Linh rất giỏi nghe các cuộc đối thoại trên phim.  Tuy nhiên,  trong bài thi thử,  Linh làm sai phần điền thông tin về một khóa học vì cô ấy quen với cách nói chuyện tự nhiên,  có  nhiều từ lóng và viết tắt.  Khi nghe  bài thi IELTS,  Linh bị bối rối  vì ngôn ngữ trang trọng hơn và cấu trúc câu rõ ràng hơn.  Sau khi tôi hướng dẫn Linh tập trung vào các tài liệu luyện thi IELTS chính thức và  các trang như  British Council,  Oxford,  cô ấy  đã  dần quen với "chuẩn IELTS" và cải thiện điểm số.

Nhớ rằng,  việc cải thiện khả năng nghe hiểu là một quá trình.  Hãy kiên trì,  luyện  tập  đều đặn  và áp  dụng những chiến thuật thông minh.  Đừng nản lòng nếu bạn  chưa thấy kết quả ngay lập tức.  Mỗi bài nghe bạn hoàn thành,  mỗi lỗi sai bạn sửa,  đều là một bước tiến gần hơn đến mục tiêu IELTS của bạn!

Tại sao âm thanh và giọng điệu lại là 'kẻ thù' của người học IELTS Listening?

Kinh nghiệm "xương máu" từ giáo viên và người đi trước

1. Làm quen với "bản đồ âm thanh" đa dạng

Tìm Kiếm Bài Viết

Luyện IELTS Listening: Khắc phục vấn đề về âm thanh và giọng điệu

Tìm kiếm

Danh mục

Bài viết phổ biến